Q. Lui lam sa te hi ran pek atha lo tih te hi sawi a awm thin a, mahse Vety Department in Ranchaw a siamah hian luilam sa (Fish meal)te hi a tel vek bawk si a, hei hi a chhan?

Ans: Lui lam sa ( Sangha, tuikep, etc) te hi ran leh mihring te tan a chawtha, mineral supplement hmuhna hnar thatak a ni a, chuvang in ranchawah pawh a tawk chauh a her tel thin a ni. Heng luilam sa te hi a kawchhung phawrh (eviscerated)vek niin,an ruh te tihmawih a paitawih awlsam tur a siam an ni. hetiang a sawngbawl tawh luilam sa te hi ran rail eh rai lo pawh nise an taksa tan a tha in eihuat a awm lo.

Q. Bawngvulh tu te hmelma lian Milk Fever hi a venlawk theih dan awm em?

Ans: Milk Fever( Bawngah) hian ven dan tak tak ziakin awm lo mahse,tunlaiah damdawi lam thiamna sangzel a vangin Milk Fever a vanga Bawngtlu thin te chu engemaw chen a ven theih a, mahse Vaccine ( hridanna) ang a tih bawrh bawrh chi a ni lova, metabolic disorder vanga thisen a elements inbuk tawk awm tur awm loh vang a nih avangin a nasa leh nasa lo te an awm thei a, chuvangin Bawngpui no pai chu  thla sarih a rai hunah Doctor te rawn a, a pek tur diktak pekin a ven theih a ni.

Q. Vawk til lak/chhul lak tawh te hi an la hur thei em?

Ans: Hormonal imbalance avang leh line breeding a tanga vawk lo piangah hetiang hurna lem(pseudo-oestrous) hi a awm duh bik.

Q. Arpa til lak hi a tihve theih em? Enge a that na?

Ans: Arpa til lak(Caponization) hi a tih theih a, a til lak tawh te chu an thangduh a, an sa a hnip in a tui bik bawk.

Q. Artui ah hian eitur a tan a tha deuh bik a awm em?

Ans: Artui ah hian ( Non-fertilised egg) a pa tel lova tui hi mihring tan a eitur chuan a thlanawm.

Q.Vawkthau rawng eng (yellowish)hi a ei tlak em?

Ans:Vawk thau rawng eng hi a chhan tamtak a awm thei, chung te chu- natna thenkhat viz. Jaundice avangin an taksa ah depigmentation a awm thei a, tin , an chawpek a zir a a thau eng a awm thei bawk. Engpawhnise, vawksa-eitur a buatsaih (dressed) chu a vawk a hrisel tha anih chuan athau eng ringawt chu hnualsuat tur ni lovang.

Q. Ran ( abik takin Bawng, Vawk leh Kel) no neih zawh apianga a chhul thuahna ( Uterine Bolus / liquid) damdawi a chhul a dah sak ziah hi a tul kher em?

Ans: Hei hi a tulna hun leh hmunah chuan thil tha a ni a, ran no nei zawng zawng in an mamawh vek kher lo . Hetiang damdawi hi ni neih pangngai a no nei chhulah dahzel kan tum chuan a hautak bakah khawihpun(infected) a awl bik. Arpui pawh a tui zawh a pianga damdawi dah a tul chuanglo ang hian, ramsa leh ranvulh dangah te pawh a pawng a tak a dah ngei ngei hi a tul kher lo.

Q. Vawkpui no nei hnutetui nei tlem hi engtia enkawl tur nge?

Ans: Vawkpui tamtak hian no an han neih hian hnute tui an tlachham thin a, hei vang hian an rai lai hian chawtha Calcium, minerals pek reng an tul. An rai lai a chaw pek a zir hian an no neih hnu a hnute tam leh tam loh ah kawngro a su thui hle tih hriat atha. Hnute tui an neih tam loh chhan natna dang te a awm anih chuan Vety lam mithiam te rawn a tha ang.

Q. Vawk phar hi engtia enkawl tur nge?

Ans: Vawk pharah hian damdawi chi hrang hrang hman tur a awm a, ahnawih chi te,  a ei chi te, chiu chi thlengin a awm. A hnawih chi ah chuan Neocidol, Tik-out etc te hi hman lar deuh te an ni a, ei chi ah chuan Endectin, Neomec tab etc te hi hman lar zual te an ni bawk. Hnawih chi leh ei chi an dam pui theih tawh loh chuan Ivermectin injection te leh a tul ang in antibiotics te pawh hman chhoh theih a ni.

Q. Vawkpui no neihna rei tawh hur leh har si te hi engtia enkawl tur nge?

Ans: Vawkpui no neih hnu a hurl eh lawk lo te hi a chhul lam chianloh vang te leh chawtha tlakchham an neih vang te emaw a ni thei. Vawkin no an neih hian an hlam tlak that leh that loh ngun taka en a tha hle, an hlam a tla fai tha lo anih chuan nakin hunah chhul lam felloh na a thlen thei. Tn, chu bak ah pawh chhul lam hrisel loh na thlen thei dang te chu- Chhul pan( metritis,pyometra) te, chhul chhunga no chhiat (foetal mummification) te, chibawm chiangkuang lo ( Cystic ovaries, persistent Corpus luteum) te an ni.  Kan vawk hur leh hur loh chu  a chhan zirin Vety Doctor te rawn mai atha ang.

Q.  Vawk Kahrai atnga Vawk no te piang hi a thang duh lo tih te hi awm a, a ni tak tak em?

Ans: Vawk no te a thang duhlo tih hi mi thenkhat in an rindan an sawina mai niin a lang a. Pig A I a kan Vawkpa hman te hi vawktha leh thangduh chi an nih avangin an chaw pawh tha tak pek an tul a, an mamawh tawk chawtha an ei tawk loh chuan an than tur angin an thang lo thin. Chawtha pe tam tak te chuan an thanduh zia an hrilhfak ve bawk a sin.

Q. Vawkpui Kahrai hian Vawkpui a ching awl bik an tih hi?

Ans: Hei pawh hi Vawkpui nei tu thenkhat vanduaina a vanga an Vawkpui lo ti chingpalh ten an sawi vul deuh ni mai in alang a. Technically chuan Vawkpui kahrai te hi an chin hma zawk na chhan tur awmin a lang lo.